Otoczenie rynkowe

Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego, w całym 2016 roku tempo wzrostu gospodarczego w kraju wyniosło 2,8% i było najniższe od trzech lat. Głównym czynnikiem wzrostu, w całym 2016 roku był popyt krajowy oraz wzrost spożycia ogółem. Składnikiem o najniższej dynamice były natomiast nakłady brutto na środki trwałe (inwestycje) spowodowane niższym napływem środków unijnych na realizację inwestycji infrastrukturalnych, wstrzymywanie inwestycji samorządowych związanych z cyklem wyborczym oraz sytuacją polityczną. Odnotowana dynamika eksportu była wyższa niż dynamika importu, co skutkowało poprawą salda handlowego. Obrotom handlowym kraju sprzyjała deprecjacja średniego kursu złotego względem euro oraz dolara amerykańskiego. Szacuje się, że spodziewane tempo wzrostu produktu krajowego brutto w 2017 roku wyniesie w Polsce 3%, co oznacza, że będzie ono nieco wyższe niż w roku poprzednim. Tempo wzrostu popytu krajowego w 2017 roku szacowane jest na 3,1%, czyli nieznacznie więcej niż w roku 2016. Według prognozy Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową spożycie indywidualne wzrośnie w tym czasie o 3,3%. Wzrostowi spożycia sprzyjała będzie dobra sytuacja na rynku pracy i rosnące zatrudnienie.

Koniunktura w rolnictwie

W oparciu o publikacje Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w 2016 roku uwarunkowania produkcji rolniczej uległy poprawie w porównaniu z latami 2014-2015. Odnotowano średni ważony wzrost cen skupu podstawowych surowców rolnych na poziomie 4,3% w okresie od grudnia 2015 roku do grudnia 2016 roku. Był on znacznie wyższy niż w dwóch poprzednich latach i zbliżył się do wzrostu cen z roku 2013, jednakże wzrostowi cen skupu nie towarzyszył spadek cen środków produkcji o 0,4% jak miało to miejsce w 2016 roku. W rezultacie skumulowany wskaźnik nożyc cen wyniósł 104,7 pkt, wobec 95,3 pkt w roku poprzednim i 89,7 pkt przed dwoma laty.

W 2016 roku odnotowano wysokie plony zbóż i duży łączny globalny poziom zapasów. W 2016 roku presja podaży zbóż, zarówno na rynku światowym, jak i na rynku krajowym, była przyczyną utrzymujących się niskich cen, natomiast w kraju deprecjacja złotego poprawiła opłacalność eksportu. Szczególnie silny wzrost eksportu pszenicy z Polski odnotowano w okresie lipiec-październik 2016 roku. Dużym wsparciem dla rolników pozostawały nadal płatności unijne.

W 2017 roku wzrost cen na niektórych rynkach może sprzyjać zwiększeniu inwestycji rolniczych. Istotny może okazać się także wzrost dostępności funduszy w ramach Program Rozwoju Obszarów Wiejskich - PROW 2014-2020.

Notowania cen rzepaku, pszenicy, kukurydzy

Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Wzrost przychodów pieniężnych rolników w ostatnim kwartale 2016 roku był wyjątkowy. Dotychczas obserwowano go wyłącznie w okresach nasilonej działalności rolniczej. Fakt ten był konsekwencją obserwowanego od kilku miesięcy wzrostu cen na rynkach produktów rolnych i zwiększenia produkcji. Wzrost przychodów przełożył się na poprawę sytuacji finansowej gospodarstw – ich zadłużenie zmniejszyło się i zwiększyła się zdolność do oszczędzania. Zmiany te okazały się na tyle silne, iż przesądziły o odwróceniu się spadkowej tendencji, która trwała ponad dwa lata.

W porównaniu z rokiem 2015 ceny rzepaku oraz kukurydzy utrzymały trend wzrostowy, natomiast ceny zbóż spadły, co potwierdza poniższa tabela:

Bilans zbóż zarówno w Europie, jak i na świecie nie będzie sprzyjał wzrostom cen płodów rolnych. Konkurencja wśród eksporterów zbóż jest widoczna, zwłaszcza ze strony dostawców z rejonu Morza Czarnego. Nasili się ona jeszcze po zbiorach na półkuli południowej. Unia Europejska utrzymuje wolniejsze tempo eksportu niż sezon wcześniej, ze względu na gorsze wyniki produkcji zbożowej, szczególnie we Francji.

Przy mniejszej globalnej podaży rzepaku w sezonie 2016/17 spodziewane są wzrosty produkcji surowców oleistych: głównie soi, bawełny, słonecznika, orzechów ziemnych, nasion palmy olejowej oraz kopry. Spośród mniej znaczących upraw wzrośnie produkcja sezamu, ale spadnie lnu oraz rycynusa. Sytuacja podażowo-popytowa w sezonie 2016/17 powinna wpływać na umocnienie średnich cen, zwłaszcza olejów roślinnych z liderem wzrostu, którym będzie olej palmowy. Najmniejsze zmiany spośród olejów będą dotyczyć cen oleju słonecznikowego.

Rynek nawozów azotowych

W pierwszym półroczu 2016 roku na krajowym rynku nawozów azotowych popyt pozostawał dynamiczny, co szczególnie widoczne było w I kwartale, tj. sezonie wiosennego nawożenia. W drugiej połowie roku odnotowano spowolnienie wynikające z sezonowego, niższego zapotrzebowania oraz ciągle niskich poziomów cen płodów rolnych. Zwiększone zapotrzebowanie na nawozy azotowe wiosną nie wpłynęło na wzrost ich cen. Najniższe ceny nawozów azotowych odnotowano w III kwartale 2016 roku w okresie żniw. W tym czasie na polskim rynku pojawiły się także tańsze, konkurencyjne nawozy azotowe z importu. Od drugiej połowy października do końca 2016 roku odnotowano wzrost cen nawozów azotowych. W tym czasie poprawiła się także sytuacja finansowa rolników związana z wypłaconymi w październiku 2016 roku zaliczkami z dopłat bezpośrednich.

Notowania cen nawozów azotowych (mocznika, CAN, AN, AS,) i amoniaku

Źródło: ICIS, Argus FMB, Profercy.

W 2016 roku ceny podstawowego surowca nawozowego, amoniaku, w notowaniach FOB Yuzhny utrzymywały trend spadkowy trwający od listopada 2014 roku. Spadek cen w relacji rok do roku wyniósł około 39%, co spowodowane było wzrostem cen gazu, zakłóceniami podaży (np. na Ukrainie) oraz relacjami kursów walutowych USD/EUR. Krótkoterminowe prognozy na 2017 rok przewidują wzrosty cen amoniaku.

Kluczowym produktem w segmencie nawozowym nadal pozostaje mocznik, który pośrednio lub bezpośrednio wpływa na rynki pozostałych nawozów azotowych. Jego nadpodaż oraz czynniki makroekonomiczne (niskie ceny produktów rolnych, duże zapasy zbóż, zawirowania na rynkach finansowych) spowodowały, że ceny tego nawozu były niższe o ok. 28% w porównaniu rok do roku (FOB Baltic).

W 2016 roku na międzynarodowych rynkach średnie ceny wszystkich nawozów azotowych w relacji do 2015 roku wykazały trend spadkowy.

Tradycyjny popyt na nawozy występuje na przełomie marzec/kwiecień. Podobnie jak w latach poprzednich, rozkład popytu podąża za prognozami utrzymania się niskich cen płodów rolnych oraz sytuacji na światowym rynku mocznika. Można spodziewać się, że rolnicy będą wstrzymywać się z zakupem nawozów pod kolejne aplikacje do ostatniej chwili, ale z uwagi na specyfikę produkcji rolnej nie przewiduje się istotnych zmian w zakresie rozkładu popytu na nawozy azotowe w ciągu 2017 roku.

W bieżącym roku możliwe będą wahania cen nawozów azotowych w związku z generalną, znaczną nadwyżką zdolności produkcyjnych mocznika na rynku globalnym oraz procesem ograniczania podaży chińskich producentów, które spowodowane są głównie brakiem opłacalności produkcji. W pierwszych miesiącach roku spodziewany jest istotny wzrost popytu i cen na mocznik z uwagi na jego bardzo niskie zapasy, głównie w Indiach i Chinach. W ostatnim okresie obserwuje się również rosnące ceny amoniaku i aby utrzymać korzystne marże producenci będą dążyć do podwyżki cen. Istniejący nadmiar światowych mocy produkcyjnych amoniaku oraz nowe uruchomienia instalacji mogą powodować presję na cenę tego surowca, szczególnie w drugiej połowie 2017 roku. Fakt, że tylko około 12% produkowanego amoniaku jest przedmiotem handlu międzynarodowego oraz ograniczone możliwości tworzenia zapasów tego surowca mogą wpływać na fluktuacje cen amoniaku w bardzo krótkich okresach czasu, choć ceny gazu będą pozostawały na podobnych poziomach jak w roku ubiegłym.

Rynek nawozów wieloskładnikowych

Globalny rynek nawozów wieloskładnikowych (NPK) kolejny raz charakteryzował się niższą sprzedażą w porównaniu z rokiem poprzednim, a zapasy zarówno u producentów jak i w sieci dystrybucji utrzymywały się na wysokim poziomie. Poziom popytu poza krótkimi, sezonowymi okresami zwiększonych zakupów pozostawał niewielki oprócz rynku indyjskiego oraz kilku krajów Azji Południowo-Wschodniej. Przez większą część roku na dobrym poziomie utrzymywało się jedynie zapotrzebowanie na nawozy NPK w Rosji, Ukrainie i Polsce. Ceny nawozów NPK na rynkach światowych pozostawały w 2016 roku w trendzie spadkowym, na bazie FOB Bałtyk spadły o 18%.

Na wysokość cen nawozów NPK w kraju miały wpływ niskie ceny nawozów NPK z importu oraz polityka firm dystrybucyjnych (łączona sprzedaż pakietowa).

Notowania cen nawozów wieloskładnikowych (NPK, DAP), soli potasowej, fosforytów

Źródło: WFM, FERTECON, Profercy.

Na rynku dwuskładnikowego nawozu DAP odnotowano słaby popyt w USA, Europie, Brazylii, Chinach i Indiach. Wielu znaczących producentów ograniczyło produkcję (np. w Chinach spadła do 60%). Słaby wewnętrzny popyt w Chinach wymusił na tamtejszych producentach wzrost eksportu, co wypłynęło na niski poziom cen na rynkach światowych. Taki poziom cen pozwalał bowiem pozbyć się zapasów i ulokować bieżącą produkcję przez pozostałych producentów.

Pomimo ograniczeń produkcyjnych cen DAP-u nie udało się utrzymać, na bazie FOB Bałtyk spadły o 27%.

Spadkowy trend cen nawozów wieloskładnikowych był istotnym czynnikiem, który wpłynął na niższy poziom cen surowców do ich produkcji.

Najwięksi importerzy soli: Chiny i Indie gromadząc duże zapasy soli potasowej w 2015 i w pierwszym półroczu 2016 roku wpłynęły na kształt poziomu ich cen. W drugiej połowie roku zawarto kontrakty na kilka milionów ton po stałych cenach do kwietnia 2017. Fakt ten powstrzymał spadki, a następnie ustabilizował ceny soli potasowej w drugiej połowie roku. Najniższe ceny soli potasowej odnotowano jednak w grudniu, a ich spadek od początku roku wyniósł około 20% na bazie FOB Bałtyk podobnie, jak ceny fosforytów.

W 2016 roku odnotowano także ograniczenia w produkcji soli potasowej. Jedna z firm w Kanadzie zatrzymała na stałe nowo wybudowaną kopalnię za 2 mld USD.

Od kilku lat ceny nawozów NPK pozostają w trendzie spadkowym, stąd w 2017 roku nie należy spodziewać się znaczących zmian. Dobre zbiory, rosnące światowe zapasy zbóż nie będą sprzyjać wzrostom ich cen, ale sytuacja może ulec zmianie w drugiej połowie roku, w zależności od wyników zbiorów 2017 roku.

W odróżnieniu od nawozów NPK cenę DAP-u w 2017 roku będą kształtować czynniki podażowe. W pierwszej połowie 2017 roku, tylko w Arabii Saudyjskiej i Maroku, mają zostać uruchomione nowe instalacje o łącznych zdolnościach produkcyjnych sięgających 5 mln ton DAP-u. Instalacje te są nastawione wyłącznie na eksport. Taki skokowy przyrost mocy produkcyjnych wpłynie niewątpliwie na cenę nawozów DAP na rynkach światowych. Z kolei planowane wyłączenia instalacji i ograniczenia produkcji w Chinach powinny pozytywnie stabilizować poziom cen.

W przypadku surowców do produkcji nawozów NPK i DAP-u (tj. fosforytów, siarki, soli potasowej) ceny w 2016 roku osiągnęły swoje minima do poziomu przed kryzysem 2007 roku. W 2017 roku należy oczekiwać stabilizacji cen lub ich niewielkich wzrostów.

SEGMENT CHEMIA

Łańcuch produktów OXO

Sytuacja rynkowa dla całego łańcucha produktowego OXO pozostawała jak zwykle pod wpływem notowań cen ropy naftowej i nafty. Popyt na propylen kształtował się na podobnym poziomie jak w roku 2015. Od maja 2016 roku znacznemu zmniejszeniu uległa dostępność propylenu na rynku z uwagi na strajki pracowników przemysłu petrochemicznego we Francji, a następnie tradycyjne postoje remontowe). Po okresie wakacyjnym sytuacja popytowo–podażowa uległa poprawie, a dominujący wpływ na ceny propylenu miały przewartościowane ceny ropy naftowej. W efekcie ceny spotowe propylenu rok do roku spadły o około 22%.

Notowania cen 2-EH, DOTP, propylenu

Źródło: ICIS.

Początkowy spadek trendu cenowego alkoholi oxo związany był z niższymi cenami surowców (ropy naftowej, propylenu). W drugiej połowie roku ceny alkoholi oxo utrzymywały się w korelacji z ruchami cenowymi propylenu, dodatkowo wzrastając w odpowiedzi na niedostatek produktu na rynku. Ostatecznie ceny kluczowego alkoholu 2-EH odzwierciedliły trend spadkowy cen propylenu i spadły rok do roku o ponad 20%. W 2016 roku rynek 2-EH pozostawał zbilansowany. Produkcja alkoholu w Europie była dostosowana do potrzeb oraz możliwości eksportowych, które pojawiły się za sprawą konkurencyjnych, w porównaniu do azjatyckich, cen surowców petrochemicznych.

W bieżącym roku ceny alkoholi OXO będą się utrzymywały w korelacji z ruchami cenowymi propylenu i zależeć będą od czynników popytowych.

Popyt na plastyfikatory przez cały 2016 rok miał dynamikę wzrostową. Na rynku panowała duża konkurencja ze strony regionalnych dostawców jak i importerów, co rzutowało na poziomy cenowe w Europie. W IV kwartale doszło do ograniczonej podaży plastyfikatorów ze względu na przerwy produkcyjne na instalacjach BASF oraz Evonik po ogłoszonych siłach wyższych.

W I półroczu na poziom cenowy produktów wpływały głównie niższe ceny ropy naftowej i produktów przetwórstwa, a także import konkurencyjnych cenowo plastyfikatorów z Korei Południowej oraz Turcji. W II półroczu nastąpiły wzrosty cen surowców oraz ograniczenia produktowe, co doprowadziło do gwałtownych wzrostów cen plastyfikatorów. W 2017 roku popyt na plastyfikator DEHP w dalszym ciągu będzie spadał ze względu na ograniczenia REACH. W Europie DEHP praktycznie używany będzie głównie w zastosowaniach medycznych, które nie są objęte rozporządzeniem REACH. W przypadku plastyfikatora DEHT produkcja i konsumpcja na rynku europejskim będzie wzrastała. Produkt ten będzie korzystał z rosnącego popytu na plastyfikatory nieftalanowe.

Ograniczenia w dostępności plastyfikatora DINP na europejskim rynku w pierwszej połowie 2017 roku wpłyną na zwiększone zainteresowanie DEHT.

Prognozuje się wzrost cen plastyfikatorów, który będzie podążał za prognozowanymi wzrostami cen surowców.

Siarka

W 2016 roku na rynku były bardzo widoczne globalne zmiany cen siarki. W notowaniach spot (Vancouver FOB) styczniowe ceny siarki spadły z poziomu 115 USD/tonę do minimów sięgających około 70 USD/tonę w sierpniu, a powodem tego faktu była słabość rynku nawozów fosforowych. W drugiej połowie roku zanotowano wzrost cen do około 90 USD/t, zarówno na rynkach Bliskiego Wschodu jak i amerykańskim.

Notowania cen siarki

Źródło: FERTECON.

W 2016 roku zmianę cen siarki wywołali główni jej importerzy. Zanotowano rosnące zapotrzebowania na ten surowiec w Chinach i Maroku. Rynek siarki uważa się obecnie za raczej zrównoważony, ponieważ podaż globalna surowca, podobnie jak popyt, wzrosła w 2016 roku o około 5% rok do roku. Zmiany w relacjach popyt-podaż mogą wystąpić po zakończeniu opóźnionego projektu Barzan/Qatar, który miał być uruchomiony w październiku 2016 roku. Przewiduje się, że jego uruchomienie nastąpi w jednak 2017 roku. Zjednoczone Emiraty Arabskie zwiększyły swój udział w rynku z powodu uruchomienia projektu gazowego Shah. Jednocześnie ograniczeniu uległy dostawy siarki z Iranu, Kazachstanu i Turkmenistanu, co wskazuje zmieniający się model handlu na rynku. W oparciu o bieżące notowania ceny siarki mogą nieznacznie wahać się pozostając jednak w granicach około 87- 92 USD/t, przy czym nadal istotny wpływ na poziom cen będzie miał rynek nawozów wieloskładnikowych.

Łańcuch pigmentów

Notowania cen bieli tytanowej, ilmenitu

Źródło: ICIS, CCM

Szczególnym produktem dla Grupy Azoty, jest biel tytanowa, która produkowana jest wyłącznie w Policach. Największy popyt na biel tytanową notuje się w okresie wiosenno-letnim (II i III kwartał) i związany jest ze wzrostem zapotrzebowania na farby i lakiery z branży budowlanej.

Okres zimowy, czyli I i IV kwartał roku, są zwykle okresem spadku sprzedaży bieli. Biel tytanowa pozostaje produktem sezonowym, ale z uwagi na swoje rozliczne docelowe zastosowania, popyt na ten produkt zależy przede wszystkim od ogólnej koniunktury rynkowej. W oparciu o udane wprowadzenie podwyżek w 2016 roku, które przełamały trend spadkowy, wiodący producenci bieli tytanowej dostrzegają punkt zwrotny w długotrwałym spadku cen od 2012 roku oczekując dalszego ich wzrostu w 2017 roku. Niestety wzrosty, które zanotowano już w I kwartale 2016 roku nie okazały się tak znaczące, a relacja cen w porównaniu z rokiem poprzednim nadal pozostała ujemna (-5% rok do roku). Z powodu ograniczeń produkcyjnych ceny surowców do produkcji bieli tytanowej - ilmenitu i szlaki tytanowej w 2016 roku rosły. W 2017 roku niewielki trend wzrostowy może zostać utrzymany, ale ceny obu surowców powinny dążyć do stabilizacji.

Melamina

W 2016 roku na rynku europejskim odnotowano stabilny popyt na melaminę z okresowym zwiększeniem zainteresowania tym produktem - szczególnie ze strony Europy Wschodniej, Ameryki Północnej, Ameryki Południowej, Rosji i Indii, co spowodowane było ograniczeniem podaży w Chinach i USA.

Ze względu na dobry popyt średnie kontraktowe ceny melaminy w Europie w porównaniu do cen z roku 2015 - wzrosły o 40 EUR/t (około 3%).

Notowania cen melaminy

Źródło: ICIS, Global Bleaching Chemicals.

Popyt na melaminę warunkowany jest rozwojem przemysłu budowlanego, ściślej produkcji mebli i paneli podłogowych. Globalny popyt na melaminę do 2018 roku ma trend rosnący (o ok. 4,3%), ale zróżnicowany na poziomie regionów.

 Silny popyt występujący na rynku i zacieśniająca się sytuacja podażowa w Chinach mogą zagrozić stabilności rynku melaminy w skali globalnej. To może przyczynić się do wzrostu cen europejskich w I kwartale 2017 roku o 30-50 EUR/t.

SEGMENT ENERGETYKA

Gaz ziemny

Rok 2016 był czwartym z kolei rokiem spadku cen gazu na rynku europejskim. W tym okresie ceny spadły o połowę, a w stosunku do roku poprzedniego aż o 30%. Przez większość roku rynek gazu pozostawał w nadpodaży. Ponad dwukrotny wzrost cen węgla, który zaczął być wypierany z miksu energetycznego przez gaz ziemny, wzrost cen ropy będący efektem porozumienia OPEC o ograniczeniu poziomu produkcji oraz mroźny początek zimy, spowodowały gwałtowny wzrost cen gazu w ostatnim kwartale 2016 roku.

Notowania cen gazu ziemnego

Źródło: PGNiG Taryfa, ICIS.

Według prognoz IHS Energy wysokie ceny gazu na początku 2017 roku będące wynikiem spadku cen węgla po sezonie zimowym oraz większych dostaw LNG na rynek europejski sprowadzą ceny gazu do poziomu notowanego latem 2016 roku. Większa nadpodaż gazu wywoła presję cenową, która będzie utrzymywała się także przez okres zimowy. Oczekuje się, że tegoroczna średnia cena gazu pozostanie na poziomie roku poprzedniego.

Na rynku krajowym obserwowaliśmy zmianę strategii PGNiG ukierunkowaną na utrzymanie udziałów w rynku. Działania polskiego potentata gazowego tj. programy rabatowe, a następnie urynkowienie cen dla największych odbiorców uczyniły ich ofertę bardziej konkurencyjną w stosunku do samodzielnego importu. Dodatkowo zmiana prawa energetycznego, która nakłada na wszystkich importerów gazu utrzymywanie zapasów obowiązkowych błękitnego paliwa, także tych zużywających gaz na potrzeby własne – jak Grupa Azoty, zmniejszy opłacalność importu na rzecz zakupów w PGNiG oraz przełoży się na wzrost ceny gazu dla odbiorców końcowych.

Energia elektryczna

W 2016 roku nieznacznie wzrosły w porównaniu z rokiem poprzednim średnie miesięczne ceny energii elektrycznej (ok. 2,2% rok do roku). W trakcie roku wystąpiły fluktuacje. Najwyższe ceny odnotowano w II kwartale. Wpływ na taką sytuację miała niestabilność pracy i odstawienia jednostek wytwórczych w Polsce, duża zmienność produkcji farm wiatrowych, a także ograniczenia dostępu do tańszej energii ze Skandynawii.

Notowania cen energii elektrycznej

Źródło: TGE.
IRDN - Cena średnia ważona wolumenem ze wszystkich transakcji na sesji giełdowej, liczona po dacie dostawy dla całej doby

Na ceny energii elektrycznej w 2017 roku wpływać mogą zjawiska, które będą się częściowo kompensować:

• udział firm energetycznych w restrukturyzacji polskiego górnictwa węglowego,
• rosnący trend cen gazu,
• wysokie ceny węgla i regulacje, gdyż rynek krajowy podlega istotnym wpływom przepisów klimatycznych oraz konieczności utrzymania modernizacji potencjału wytwórczego (nakłady na nowe moce wytwórcze), utrzymanie rezerwy operacyjnej (wpływ na koszty produkcji),
• wdrożenie efektowności energetycznej wpływającej na obniżanie zużycia energii elektrycznej,
• zakończenie reformy backloadingu (zawieszenia części aukcji uprawnień do emisji CO₂) skutkujące wzrostem wolumenu uprawnień do emisji CO₂ sprzyjające spadkom cen rynkowych dla tych jednostek.

W najbliższym czasie nie przewiduje się znacznego spadku cen energii.

Węgiel

Zgodnie z przewidywaniami analityków w 2016 roku średnioroczne ceny tego surowca zanotowały tylko 5% wzrost rok do roku. W III kwartale 2016 roku zanotowano trend wzrostowy cen węgla, po trzech latach ich spadku, co pozwoliło osiągnąć na koniec 2016 roku ceny ponad 100% wyższe od tych na początku roku. Powodem wzrostu cen były między innymi ograniczenie produkcji i zakłócenia w dostawach australijskiego węgla spowodowane powodziami, wzrost popytu w krajach Azji-Pacyfiku, a także fluktuacja cen ropy za którymi podążają ceny węgla.

Notowania cen węgla kamiennego

Źródło: notowania ARA.

Na rynku węgla w Polsce znikła utrzymująca się od dłuższego czasu nadpodaż surowca, co stało się skutkiem trwającej restrukturyzacji kopalń. Szacuje się, że w najbliższych miesiącach 2017 roku ceny węgla mogą utrzymać się w trendzie wzrostowym.

 W drugiej połowie 2017 roku analitycy przewidują w Europie ceny na poziomie 60-70 USD/t.

Segment Tworzywa

Notowania cen PA6, kaprolaktamu, benzenu, fenolu

Sytuacja rynkowa dla całego segmentu w analizowanym okresie pozostawała pod wpływem koniunktury popytowo-podażowej oraz notowań cen ropy naftowej przekładających się na zmiany cen surowców petrochemicznych. Nie były to już jednak tak znaczące spadki cen jak w roku poprzedzającym. Odnotowana rok do roku redukcja cen ropy (o około 17%) w zauważalnej części przełożyła się na zmiany notowań benzenu (spadek o ponad 6%) oraz kaprolaktamu, wywierających dodatkową presję na obniżkę cen poliamidu (PA6).

Notowania cen PA6, kaprolaktamu, benzenu, fenolu

Źródła: TECNON, ICIS.

W nieznacznym tylko stopniu redukcji uległy średnioroczne notowania fenolu. Odnotowany spadek o 1% (FD, NWE) należy wiązać, oprócz spadku notowań ropy, z sezonowymi i niewielkimi zachwianiami podaży oraz trendów cenowych przy stabilnym poziomie zapotrzebowania.

Średnioroczna cena azjatyckiego kaprolaktamu notowana w roku 2016 (CFR, NE Asia) była niższa aż o 19% od wartości z roku poprzedzającego, a notowania europejskiego kaprolaktamu obniżyły się w tym okresie o 5%.

Oczekiwane na rynku zmiany stosunkowo niskich ceny kaprolaktamu powinny mieć miejsce wraz z ustabilizowaniem notowań ropy i surowców petrochemicznych, wraz ze stopniowym i określanym w najbliższym czasie na poziomie 1,3% wzrostem zapotrzebowania na rynku europejskim. Dodatkowym czynnikiem pogłębiającym proces wzrostu cen będzie chęć zmian poziomu generowanych przez producentów marż budowana na fali rosnącego zapotrzebowania, przy możliwym i zauważalnym wpływie koniunkturalnych i sezonowych zmian cen surowców.

Dynamiczny wzrost zdolności produkcyjnych odnotowywany w Chinach w latach 2013-2016, powodujący redukcję możliwości eksportowych producentów z innych kontynentów znacząco wpłynął na występującą na rynku nadpodaż. Była ona jednak stopniowo redukowana przez powoli rosnący poziom zapotrzebowania i analogiczna sytuacja spodziewana jest w kolejnych latach. Koniecznym i spodziewanym jest plan restrukturyzacji aktywów europejskiego rynku kaprolaktamu oraz jego optymalizacji ukierunkowany w swoich zamierzeniach do znaczącej redukcji mocy produkcyjnych. Stopień racjonalizacji europejskiego rynku CPL będzie w pełni uzależniony od poziomu konsumpcji całego łańcucha produktowego na obszarze Europy. Prognozy długoterminowe nie wskazują by rynek azjatycki mógł stać się zagrożeniem dla europejskich producentów, a jedynie podkreślają całkowitą samowystarczalność tego kraju w pokryciu poziomu zapotrzebowania na PA6 wielkością produkcji. Wpływ rynków azjatyckich na kraje Europy sprowadzi się tym samym do reorientacji rynków eksportowych kaprolaktamu bez istotnego wpływu na rynek poliamidu.

Utrzymujący się na stosunkowo dobrym poziomie popyt na europejskim rynku PA6 był głównie napędzany przez sektor motoryzacyjny oraz budowlany. Spodziewana zmiana w strukturze całkowitego zapotrzebowania na PA6, głównie z powodu rosnącego znaczenia sektora tworzyw konstrukcyjnych, folii i opakowań giętkich w ciągu następnej dekady sprawi, że głównym odbiorcą tworzyw konstrukcyjnych opartych na poliamidzie będzie przemysł motoryzacyjny. W związku z tym ekspozycja przemysłu poliamidu do sektora transportowego jest bardzo duża i będzie ciągle rosła.

Występująca w 2016 roku na europejskim rynku poliamidu nadpodaż była poddawana próbom redukcji, a tym samym bilans handlowy ulegał zauważalnej poprawie dzięki dobrej koniunkturze w tych obszarach. Silna konkurencja wśród zintegrowanych producentów poliamidu 6, pogłębiona występującą nadpodażą, prowadziła w konsekwencji do zaostrzenia sytuacji rynkowej, a dodatkowym czynnikiem wpływającym na rynek poliamidu były fluktuacje w poziomie notowań benzenu. Zmiany trendów cenowych, oparte na sezonowej fluktuacji popytu i zapotrzebowania, wpływały na możliwość korekt notowań przez producentów. Czynnikiem determinującym sytuację na rynku PA6 w tym czasie, podobnie jak w przypadku CPL, był w dużej mierze spadek, a następnie stabilizacja notowań ropy naftowej i jej produktów w całym łańcuchu produktowym oraz wspomniana wcześniej struktura popytowo-podażowa. Średnia cena poliamidu 6 (PA6, Engineering Resin Virgin, DDP, WE) w 2016 roku kształtowała się na poziomie 1 521 EUR/t. W porównaniu z rokiem 2015 odnotowano dość duży spadek o 9%.

W najbliższej przyszłości na ceny produktów i surowców tego segmentu nadal dominujący wpływ będzie mieć presja ze strony surowcowej oraz bilans popytowo-podażowy w sektorze przetwórstwa tworzyw a przede wszystkim dynamika wzrostu PKB, którego wzrost szacowany na poziomie 1,6% dla strefy euro wg MFW. Stabilizacja notowań ropy na poziomie zbliżonym do roku 2016, a tym samym wystąpienie warunków koniecznych dla przywrócenia pełnej równowagi rynkowej dla omawianego sektora, pozwoli na stworzenie warunków do wystąpienia oczekiwanego i niehamowanego przez inne czynniki wzrostu popytu na tworzywa sztuczne.

Do sprzyjających czynników w tym zakresie będą należeć także stabilny charakter wzrostu gospodarczego na świecie oraz sprzyjający kurs polityki gospodarczej prowadzonej w UE.

---